Problematische scheidingen: vernieuwingen in de rechtspraak

Familierechters in het land signaleerden in de afgelopen jaren een sterk toenemend aantal vechtscheidingen. Zij maken zich zorgen over de gevolgen van deze complexe conflictscheidingen voor de betrokken kinderen. Kinderen die worden blootgesteld aan een langdurige en heftige ouderlijke strijd, lopen namelijk risico op blijvende schade.

Visiedocument
In opdracht van de Raad voor de rechtspraak is nu door familierechters een Visiedocument opgesteld, waarin staat beschreven wat rechtbanken en gerechtshoven doen om te voorkomen dat strijdende ouders schade toebrengen aan hun kinderen. De volgende (lokaal ontwikkelde) werkwijzen worden in 2017 landelijk ingevoerd:

1. Er komt een regierechter die actief de regie voert over een echtscheiding. Deze regierechter verzamelt informatie, behandelt voor zover mogelijk alle geschillen en is zich ervan bewust dat de problemen die er zijn, met elkaar samenhangen.
2. Familierechters kunnen verwijzen naar verschillende hulpverleningstrajecten die worden gefinancierd door de gemeente waar de kinderen wonen. De rechter wordt op de hoogte gehouden van de resultaten. Als er een negatieve rapportage wordt afgegeven, wordt de Raad voor de Kinderbescherming op de hoogte gesteld.
3. In complexe scheidingen worden gedragsdeskundigen als bijzondere curatoren benoemd. Deze professionals richten zich gedurende de echtscheidingsprocedure volledig op het belang van het betrokken kind: zij geven het kind letterlijk een eigen stem en zorgen dat ouders zich bewust worden van mogelijk schadelijke effecten van hun gedrag.
4. De zittingsduur wordt afgestemd op de complexiteit van de zaak. Voor zaken die juridisch of financieel ingewikkeld zijn of waarin een groot conflict speelt, wordt meer tijd uitgetrokken, tot een maximum van drie uur. Ook wordt bekeken of een zaak vanwege het escalatierisico versneld op een zitting moet worden gepland.
5. De rechter gaat zich actief opstellen in de doorverwijzing naar mediators en zo nodig het belang van mediation benadrukken.

Verandering in (complexe) echtscheidingsprocedures
De Rechtspraak verkent bovendien voor de lange(re) termijn de mogelijkheid om (complexe) echtscheidingsprocedures anders te laten verlopen. Scheidende ouders worden onder het huidige procesrecht namelijk gedwongen tot het formuleren van verzoeken en verweren. Dit draagt eerder bij aan de verharding van standpunten dan aan het vinden van oplossingen.

De rechtspraak gaat zoeken naar procedures die er juist voor zorgen dat scheidende ouders niet (extra) tegenover elkaar komen te staan. Uitgangspunt hierbij is steeds dat de belangen van betrokken kinderen voldoende worden geborgd.

Voor meer informatie:
mr Diane Smeulders-Martens
martens@westpointadvocaten.nl