De inzet van Artificiële Intelligentie in de Rechtspraak

De Raad voor de Rechtspraak (de “Raad”) heeft recentelijk aangekondigd actief in te zetten op het gebruik van Artificiële Intelligentie (‘AI’) binnen de rechtspraak. De Raad is het overkoepelde bestuur van de rechtspraak en vervult een belangrijke rol bij onder andere het bevorderen van de kwaliteit en de eenheid in de rechtspraak. Volgens de Raad biedt AI aanzienlijke kansen om structurele knelpunten aan te pakken, zoals het aanhoudende tekort aan rechters en lange doorlooptijden. Daarnaast kan AI bijdragen aan een betere toegang tot het recht.

Uit de gepubliceerde strategie blijkt dat de Raad mogelijkheden op korte termijn ziet voor het verbeteren van arbeidsintensieve administratieve processen. Hierbij valt te denken aan termijncheck en het vinden van relevante jurisprudentie. Ook wordt AI gezien als een waardevol (hulp)middel bij het opstellen van conceptuitspraken en het analyseren, structuren en samenvatten van omvangrijke en complexe dossiers.

De Raad stelt echter (terecht) voorop dat het gebruik van AI uitsluitend zal plaatsvinden binnen de kader van de rechtsstaat waarbij menselijke controle, transparantie en ethische waarborgen centraal staan. Rechterlijke oordeelvorming door AI wordt uitgesloten. Binnen de rechtspraak is geen plaats voor de ‘robotrechter’.

Aanvankelijk wordt de inzet van AI beperkt tot de zogeheten laagrisicoprocessen. Door middel van een ‘learning-by-doing” benadering beoogt de Raad een stevig fundament te leggen voor de toekomst. De inzet van AI in hoogrisicoprocessen blijft vooralsnog uitgesloten om de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid van de rechterlijke macht te waarborgen.

De rechtbank Rotterdam heeft recent in een pilot AI ingezet als ondersteunend (taal)hulpmiddel bij het opstellen van een concept voor de strafmotivering – het deel van het strafvonnis waarin wordt uitgelegd hoe de rechtbank tot een bepaalde straf komt. De rechters en griffier in de betreffende zaak waren enthousiast over de resultaten van deze ‘samenwerking’ met AI. Zo zou het gebruik van AI onder andere tot een snellere totstandkoming van de strafmotivering hebben geleid.

Binnen de advocatuur is AI ook bezig aan een opmars. Niet als vervanging van de advocaat, maar als krachtig hulpmiddel dat – mits zorgvuldig en goed toegepast – bijdraagt aan een efficiënte bedrijfsvoering. AI is in staat de advocaat te ondersteunen bij het opstellen van contracten, het analyseren van grote en complexe stukken en bij het zoeken naar relevante jurisprudentie. Het voorgaande kan leiden tot een aanzienlijke kostenbesparing voor de cliënt. Ook de advocaten van Westpoint advocaten | mediators maken steeds meer gebruik van AI in de dagelijkse werkzaamheden. Echter zal de menselijke controle, professionele verantwoordelijkheid en de deskundigheid altijd voorop blijven staan.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze specialist:

mr R. (Robin) van Gerven – 013-5444545 / vangerven@westpointadvocaten.nl